Czy sztuczna inteligencja może mieć uprzedzenia? Jak blisko jest do stworzenia maszyny odczytującej myśli? Czy sztuczny embrion to zbyt duża ingerencja w proces powstawania życia? Takie pytania stawia Jason Pontin – poszukiwacz technologii, które przyczynią się do rozwiązania globalnych problemów. Na niektóre próbuje nawet odpowiedzieć.
Pontin jest optymistą. Wierzy, że nowe technologie mogą wpłynąć na poprawę warunków życia, a także rozwiązać problemy takie, jak kryzys klimatyczny, które realnie zagrażają przyszłości życia na Ziemi. W tym wszystkim jest też realistą: technologia może rozwiązać „wielkie problemy ludzkości“, ale muszą zostać spełnione pewne warunki, np. musimy rozumieć naturę problemu i jako społeczeństwo (nie do przecenienia jest rola przywództwa politycznego) chcieć go rozwiązać.
O przełomowych technologiach, z których spora część jest już dostępna lub w zasięgu ręki, Jason Pontin mówił w czerwcu 2019 r. w Warszawie podczas konferencji MIT Sloan Management Review Polska.
Na pierwszym miejscu wymienił sztuczną inteligencję (AI) i koncepcję głębokiego uczenia się (ang. deep learning), która – choć przydatna – ma swoje ograniczenia związane przede wszystkim z tym, że potrzebuje olbrzymich zbiorów danych, a cały proces wymaga nadzoru. Przykład tych ograniczeń, który podaje Pontin, przemawia do wyobraźni: nawet 90 proc. skuteczności to za mało w przypadku autonomicznych (samoprowadzących się) samochodów. Dla sztucznej inteligencji Pontin widzi zastosowanie m.in. w nowoczesnych branżach (takich jak biotechnologia czy energetyka) i co do zasady wszędzie tam, gdzie da się zautomatyzować proces – od linii produkcyjnych po zbieranie i przetwarzanie danych.
Jason Pontin szacuje, że za dwa do dziesięciu lat komputery kwantowe – o znacznie większych możliwościach niż tradycyjne – będą powszechnie dostępne dla biznesu, a przy tym ich rozwój przyczyni się np. do tworzenia skuteczniejszych leków czy usprawnienia energetyki, zarówno w zakresie wytwarzania, jak i dystrybucji energii.
Czy nie posunęliśmy się za daleko, tworząc sztuczne embriony bez użycia komórek jajowych i plemników, za to z wykorzystaniem komórek macierzystych? Tego Jason Pontin nie jest pewien, ale wierzy, że badania nad sztucznym embrionem przybliżą nas do zrozumienia skomplikowanego mechanizmu ludzkiego życia, w tym funkcji genów.
To jedna z tych już dostępnych technologii, które oznaczają prawdziwą rewolucję – w przemyśle. Druk 3D metalu oznacza, że tworzenie metalowych części będzie tańsze, realna stanie się produkcja części (i maszyn), których do tej pory nie można było skonstruować, i że będą powstawać indywidualne projekty na żądanie. A to przyniesie zmiany w całym łańcuchu dostaw, w fabrykach i magazynach.
Toronto chce jako pierwsze miasto zintegrować jedną ze swoich dzielnic z nowoczesną technologią i wykorzystać internet rzeczy do wykreowania smart city – miasta przyjaźniejszego zarówno dla ludzi, jak i środowiska. Inwestorzy w Toronto nie otrzymali jeszcze pozwolenia na budowę, ale Jason Pontin jest przekonany, że śladem kanadyjskiego miasta pójdą inne metropolie.
Trudno stwierdzić, czy to postulat, nadzieja czy technologia. Jason Pontin wskazuje jednak, że informatycy nieustająco pracują nad narzędziem szyfrującym, które ma zapewnić tzw. doskonałą prywatność online (ang. perfect online privacy). Chodzi o to, by osoba, która musi ujawnić jakieś swoje dane, nadal mogła zabezpieczyć swoją prywatność.
Technologia blockhain to inaczej rozproszona baza danych, gdzie informacje (np. o transakcjach) ułożone są w postaci bloków, połączonych ze sobą, ale niewymagających używania jednego centralnego komputera. Obecnie technologia ta coraz powszechniej używana jest w bankowości i usługach finansowych. Jej przyszłością zaś ma być zastosowanie w przemyśle wytwórczym.
Naukowcy stworzyli system obrazowania optycznego, który rozprasza światło podczerwieni wewnątrz naszego ciała, tworząc hologramy. Najdalej za dwa lata – zdaniem Jasona Pontina – możliwe będzie dzięki temu np. diagnozowanie nowotworów czy chorób układu krążenia. Wizjoner rysuje jednak i inny scenariusz: długość fali światła bliskiej podczerwieni jest mniejsza niż najmniejszy neuron, a to oznacza, że będziemy mogli uwidaczniać myśli drugiej osoby. Czy, albo raczej kiedy powstanie maszyna do czytania myśli?
Za pięć do dziesięciu lat przechwytywanie dwutlenku węgla z powietrza będzie tanie, to znaczy będzie kosztowało mniej niż 100 dolarów za tonę. Tego spodziewa się Jason Pontin i w tym widzi jedyny realny sposób na zapobiegnięcie kryzysowi klimatycznemu.
Mikrobiom nie jest rozległą kolekcją różnych gatunków mikroorganizmów, ale niejako organem o krytycznych funkcjach u ludzi, roślin i owadów. To odkrycie pozwala tworzyć leki wpływające na mikrobiom, a także lepiej leczyć choroby metaboliczne, zapalne i zakaźne. Inne korzyści z tego odkrycia to np. możliwość zwiększenia plonów rolniczych albo wykorzystywania populacji owadów.
Obiecaliście mi kolonizację Marsa, a dostałem Facebook. (TED Talk 2013)
Nauka w przeciwieństwie do technologii to samo dobro. Poznanie reguł rządzących światem to imperatyw, moralny obowiązek. (…) Ale nauka tylko wtedy jest w oczywisty sposób użyteczna, gdy prowadzi do nowych technologii. (WIRED, 2018)
Technologia nie jest dobra ani nie jest zła. Technologia ma siłę czynienia dobra i zła. To od ludzi zależy, jak ją wykorzystają. (Konferencja MIT Sloan Management Review Polska, 2019)
Jason Pontin pracuje dla Flagship Pioneering, gdzie rozwija pomysły biznesowe, które służą rozwiązaniu problemów dotyczących zdrowia, dostępu do żywności czy zrównoważonego rozwoju. Współpracuje z rządami kilku państw, organizacjami pozarządowymi, środowiskami akademickimi, fundacjami i przemysłem. O nowych technologiach pisze w prestiżowych tytułach („The New York Times”, „The Economist”, „The Financial Times”, „The Boston Globe”). Przez wiele lat (2004 – 2017) był redaktorem naczelnym i wydawcą magazynu „MIT Technology Review”, publikującego co roku listę 10 przełomowych technologii.
Kategorie: top trends